Amazonlar Kraliçesi
Dede Korkut eserlerinde Amozanlar için Alp
kızları demiş.Tarihte bir çok uygarlık ve tarihçiler Amazonlardan söz etmişler.
nazanss.blogspot.com
30 Eylül 2017 Cumartesi
Yıldız Moran
O Bir Fotoğrafçı
nazanss.blogspot.com
24
saat düşünülen, yaşanılan, ikinci plana atılamayacak bir konudur fotoğrafçılık.
İnsana, yaşama özgün, bir aşamanın bir yerini kavramsal olarak dolu, yoğun,
ağırlıklı olarak verebilen kişidir fotoğrafçı
Bir
işe gönül vermek gerekli ve başarılı olmak için çok sevmek. Çok uğraşmak,
zamansızlığı bilmek, uykuna keder koymak, övünlerini geçiştirmek, dinlenmeyi
bilmemek, eğlenceden uzak kalmak, kendine ayırdığın boş zamanında bile işine yönelmektir.
Onunla
yatıp onunla kalkmaktır.
Uykuda
bile bir gün sonraki heyecanı düşünmek ve geçmeyen karanlığın sabırsızlığı
içinde sabahı beklemektir.
Bir
fotoğrafçıyı anlatmak istedim sizlere.
Bir
kadın fotoğrafçı ve Türkiye’nin akademik eğitim almış ilk kadın fotoğrafçısını,
Yıldız Moran’ı…
Başarılı
Türk kadınlarından biri bu muhteşem kadın.
İngiltere’de
eğitim almış, ünlü fotoğrafçı John Vickers’ın öğrencisi olmuş.
Onun
en iyi ustalığının ışıkla dansı olduğu söyleniyormuş.
Işığı
beklermiş.
Sabahın
en güzel ışığının hangi zaman diliminde ve en çok nerede, ne kadar güzel…
Bu
güzelliğe birikimi, sevgisi ve yaptığı işe olan aşkını da ilave edince ortaya
şaheserler çıkmış.
Ne
kadar güzel bir cümle okudum bir yerde ve diyor ki:
Bir anlamda “retrospektif” niteliğindeki kapsamlı
sergi, Moran’ın bu kendine ait iç sesini, Türk ve dünya fotoğraf tarihi
içindeki görünürlüğünün izlerini de derinleştiren yeni bir okumayla ortaya
koyabilmeyi amaçlıyor.
24 Temmuz 1932’de İstanbul’da doğmuş 15 Nisan 1995’te vefat etmiş. Bu yaşam süresinde hayatına o kadar güzellikler sığdırmış ki…
Dolu dolu yaşamış hayatını, Robert Kolej’inden mezun olduğunda isteği
resim okumakmış.
Orada hayatının akışını değiştirecek biri ona
bir yol haritası önermiş. Öneren dayısı ve oda bir bilirkişi. Sanat Tarihi profesörü Mazhar Şevket
İpşiroğlu…
Fotoğrafa yöneltmiş yeğenini.
İşte o zaman karar vermiş ve fotoğraf eğitimi
almak üzere İngiltere’ye gitmiş.
Aslında bu konuyu iki satırla
geçiştirmeyelim.
Seyit Ali Ak’la yaptığı bir söyleşide:
“Beni fotoğrafçılığa iten başarısızlığımdı. Kolejde 8. sınıfta hiç beklemeksizin sınıfta kalınca oldu. Nazım’ın eşi Münevver Hanım geliyordu dersime. Çok iyi bir hoca idi ama Moda’da oturduğumdan yola dayanamayıp hiç derse girmedim. Kalmak büyük şok oldu.
Dayım Mazhar Şevket İpşiroğlu,
‘Niçin fotoğraf
yapmıyorsun’ dedi.
Resme olan ilgimi
biliyordu. Kendi olanaklarımla İngiltere’ye gittim, öğrenci oldum. O zaman
İngiliz Ataşesi bile İngiltere’de fotoğraf okulu olduğunu bilmiyordu.
Dekorasyon çalışan bir arkadaşımın okuluna yazarak ve apar topar beş gün içinde
gittim, ucu ucuna yani…”
Serüven bundan sonra hızla başlamış.
Serüven bundan sonra hızla başlamış.
1950 – 1951 yılları arasında Bloomsbury Teknik Koleji’nde ve 1951 – 1952 yılları arasında da Ealing Teknik Koleji’nde fotoğrafçılık eğitimi almış.
Tanınmış fotoğrafçı Barron’ın asistanlarıyla sonra da Olde Vie Tiyatrosu’nun ünlü fotoğrafçısı John Vickers ile çalışmış.
Birikimleri arttıkça çalışmasını da hızlandırmış.
Ardından:
İngiltere’de bulunduğu süre boyunca biri
Londra’da, dördü Kembriç’de, ilgi gören beş sergi açmış.
1952 yazında İtalya’ya giden Moran, orada bir fotoğraf kulübüne üye olmuş.
1952 yazında İtalya’ya giden Moran, orada bir fotoğraf kulübüne üye olmuş.
İspanya’yı ve Portekiz’i dolaşmış.
Bu ülkelerdeki çalışmalarından oluşan bir fotoğraf kitabı hazırlamış ve çeşitli sergiler açmış.
Sonrasında Türkiye’ye dönmüş.
İstanbul ve Anadolu’yu dolaşmış, fotoğraflar
çekmiş ve tanınmaya başlanmış.
Beyoğlu Kallavi Sokak’ta o yıllarda sanat dünyasının önemli uğrak noktalarından biri olan Maya Galerisi’nin üstünde açtığı stüdyosunda hem çekim yapıyor hem de çektiği fotoğrafları sergiliyormuş.
Şubat 1955’ten Mayıs 1957’ye kadar üçü İstanbul’da biri Ankara’da dört sergi açmış.
Sergiler iç ve dış basında çok ses getirmiş.
Sanat uğraş ister,
Sanat zaman ister,
Sanat para kazandırmaz,
Sanat ömrü tüketmeyi ister,
Zaman beklemeyi öğretir,
Zaman sabrı zorlar.
Bütün bunlara rağmen sanat vazgeçilmezdir.
Tutkudur, aşktır, hayattır…
Nitekim Türkiye’deki sergilerden para
kazanamamış.
Tanınma var, beğenilme var, kazanç yok.
Sanata gönül verenlerin ortak hikâyesi…
Her şerde bir hayır var diyen büyükler Yıldız Moran’ın hayatında da yanılmamışlar.
Bu sıkıntılı günlerinde para kazanmak için
yılbaşı kartları bastırıp satmaya karar vermiş.
Kartları bastırmak için gittiği matbaada Özdemir
Asaf’la tanışmış.
Aktardığım yazıda yine onun sözleriyle:
“Yaşamımı sürdürebilmek için para kazanmam gerekliydi. Yılbaşı kartları yapıp satmak, para kazanmamı sağlayabilir diye düşündüm. Anlaştığım matbaa çok kötü basmıştı kartlarımı. Tam umutsuzluğa düşmüşken, bir arkadaşım Özdemir Asaf’ı önerdi.
‘Hem şairdir, hem
de titiz ve güzel baskılar yapar’ dedi.
İş konuşmak için Özdemir Asaf’ın matbaasına gittim. Tarihini de verebilirim tanışmamızın;
İş konuşmak için Özdemir Asaf’ın matbaasına gittim. Tarihini de verebilirim tanışmamızın;
4 Kasım 1954,
saat 11.00. kelimelerle dile getirmek zor. Duygulu, kibar, hiç görülmemiş ve
bir daha göremeyeceğim bir insandı Özdemir Asaf.
Pırıl pırıl bir zekâ,
renkli, yepyeni, bambaşka bir dünyaydı o.
Olağanüstü bir
insandı kısacası…”
Fotoğraflarına can veren yıldız Moran elbette
aşka da yön vermişti.
Bu iki güzel insan 1962 yılında evlenmişler.
Burada bir kayıp var.
Evlendikten sonra fotoğrafçılığı bırakmış.
Sözlük yazarlığı yapmış,
Çevirmenlik yapmış.
Yaptığın işten vazgeçmenin çok zor olduğunu
biliyorum.
O günler hakkında Yıldız Moran demiş ki:
“24 saat düşünülen, yaşanılan, ikinci plana
atılamayacak bir konudur fotoğrafçılık. İnsana, yaşama özgün, bir aşamanın bir
yerini kavramsal olarak dolu, yoğun, ağırlıklı olarak verebilen kişidir
fotoğrafçı
Birden 24 saatimi bu konuya mı vereceğim, yoksa daha önemli konular var mı benim için diye düşündüm. Daha önemli şeyler olduğuna karar verdim ve 12 yıl sonra bıraktım bu işi
Dört yıl içinde üç çocuk sahibi oldum ve artık tüm 24 saatlerimi çocuklarıma adadım.”
O bırakmış olsa bile yaptıkları ona başarı belgeleri olarak geri dönüş yapacaklardı. Nitekim:
Birden 24 saatimi bu konuya mı vereceğim, yoksa daha önemli konular var mı benim için diye düşündüm. Daha önemli şeyler olduğuna karar verdim ve 12 yıl sonra bıraktım bu işi
Dört yıl içinde üç çocuk sahibi oldum ve artık tüm 24 saatlerimi çocuklarıma adadım.”
O bırakmış olsa bile yaptıkları ona başarı belgeleri olarak geri dönüş yapacaklardı. Nitekim:
1982 yılında İDGSA Fotoğraf Enstitüsü
tarafından onur üyeliğine layık görülmüş.
Uzun yıllar sonra ismi bir kez daha fotoğrafçı olarak anılmış.
Yıldız Moran’ın sözleri şöyle devam etmiş söyleşide:
“Üç çocuk dünyaya getirip fotoğraftan uzaklaştım.
10 yıl kadar hep
yine başlamayı umdum.
Ama arayı
açtıktan sonra çok zor, acımasız bir konu.
Çok geniş
olanakları var.
Çok güzel bir
anlatım yolu.
Düzeyini korumak
için büyük çaba gerekli.
Her sanatta
olduğu gibi.
Yarım olacak iş
değil.
Hiç yapmamak daha
iyi.”
Türkiye’nin
eğitim almış ilk kadın fotoğrafçısının hayatı yaşam yıllarındaki başarıları
böyleydi.
Onun
fotoğraflarına:
Zamansız
Fotoğraflar
Denilmiş.
Sergilerine
bu isim konulmuş.
Elbette
zaman olmaz. O fotoğrafların içine ömrünü sığdırmış, yapamayacağı, çekemeyeceği
fotoğraflarının da aşkını ilave etmiş.
Ve
o fotoğraf sanatı için:
“24 saat düşünülen, yaşanılan, ikinci plana
atılamayacak bir konudur fotoğrafçılık. İnsana, yaşama özgün, bir aşamanın bir
yerini kavramsal olarak dolu, yoğun, ağırlıklı olarak verebilen kişidir
fotoğrafçı”
Bunlar
ne kadar güzel başarılı Türk kadınları…
Allah
Rahmet Eylesin.
Nazan Şara Şatana
nazanss.blogspot.com
29 Eylül 2017 Cuma
ZAMAN KAYMASI OLABİLİR Mİ?
İNGİLİZ ÇİFTLER KALDIKLARI MOTELDE 1907’Mİ GİTTİLER?
Bu gün yazacaklarım benim yazdığım romanlardan bir alıntı değil, film senaryolarımdan da değil. Neden böyle yazdığıma gelince fantastik bir olaydan söz edeceğim. Esrarengiz diyeceğim de çok mantıklı gelmiyor. Fantastik demek daha bir akıllıca gibi!
İNGİLİZ ÇİFTLER KALDIKLARI MOTELDE 1907’Mİ GİTTİLER?
Bu gün yazacaklarım benim yazdığım romanlardan bir alıntı değil, film senaryolarımdan da değil. Neden böyle yazdığıma gelince fantastik bir olaydan söz edeceğim. Esrarengiz diyeceğim de çok mantıklı gelmiyor. Fantastik demek daha bir akıllıca gibi!
Türkmen Adını BÜYÜK
İSKENDER koymuş.
“Bunlar Türk’e benziyor”
“Türk manend”
(Türkçe ‘deki söylenişiyle Türkmen)
http://www.turkhaberler.tv/buyuk-iskender-bunlar-turke-benziyor-makale,204.html
İmam Neden Bayılmış
YEMEKLERİN HİKÂYELERİ
nazanss.blogspot.com
Ben
aynı zamanda turizmci olduğum için de mutfağı ve yemekleri bilirim.
Nasıl
yapılır, hangi malzemeler kullanılır ve ne kadar sağlıklıdır.
Misafirlerin
ülkelerine göre damak zevkleri de farklıdır.
Türk
Yemeklerini sevmeyen olmaz.
Bizim
yemeklerimiz Dünya Mutfağında yerini almıştır.
Komşularımız
bizim yemeklerimizi kendi yemekleri gibi sunarlar sunmasına da bizim kadar
lezzetlisini yapamazlar.
Buna
bizzat şahidim.
Yunanistan’da
bizim yemeklerin birçoğunu yapıyorlar ve kendi mutfaklarından olduğunu iddia
ediyorlar ama lezzetleri bizimkiler kadar iyi değil.
Bunu
Yunanistan’da yediğim yemeklerden de anladığım gibi yurt dışında birçok Türk
Mutfağı bulamadığımız yerlerde bize yakın diye düşündüğümüz Yunan Mutfağında
yediğimiz yemeklerden de anlamışımdır.
Her
zaman asl olan tercih sebebidir.
İmam
Bayıldı yemeğinin ismi her zaman komik gelmiştir bana.
İmam
neden bayılmıştır ve yemeğe neden İmam Bayıldı ismi konmuştur?
Hikâyesi
nedir?
Araştırdığımda
en çok anlatılan yemeğin hikâyesini sizlere aktarmak istiyorum.
Buyurunuz,
bakınız imam neden bayılmış.
Bir başka rivayete göre, gene eski bir zamanda bir
imam zengin bir zeytinyağı tüccarının kızı ile evlenmiştir.
Eşinin çeyizinde bol miktarda kaliteli zeytinyağı
bulunmaktadır.
Kadın ilk günlerde kocasına bu zeytinyağı ile
hazırlanmış, içine domates ve soğan eklenmiş patlıcan yemeği
hazırlar. On üçüncü günde yemek masasında patlıcan bulunmamaktadır.
Buna şaşıran imam artık zeytinyağının kalmadığını
öğrenince üzüntüsünden bayılır.
Bir
yemekte zeytinyağı varsa başka söze gerek yoktur.
Zeytinyağı
sağlıktır.
Nazan Şara
Şatana
nazanss.blogspot.com
Keşkek Yemeğini İlk
Kimler Yapmış?
YEMEKLERİN HİKÂYELERİ
nazanss.blogspot.com
Yemekleri yaparız, tariflerini isteriz, internetten bakarız
ona göre pişiririz.
Bazı yemekler daha bir farklıdır.
Farklı olmasının iki ayrı sebebi vardır.
Ya gerçekten pahalı yiyeceklerden yapılandır,
Yâda eziyetlidir pişirilmesi.
Hani denilir ya:
“Paşalara, beylere, sultanlara layık bir yemek.”
Evet, aynen öyle de yemekler vardır.
Dünya mutfakları farklıdır.
Bırakın dünya mutfaklarının farklı olma halini, bizim
bölgelerimizin de yemek pişirme kültürü ayrı ayrıdır.
O kadar ki aynı şehrin köylerinde bile ayrı şekillerde aynı
yemekler yapılır.
Lehçeler gibidir yemek çeşitlidir.
Özü aynı söyleyişi farklı misali…
Peki, bu yemekleri kim icat etmiş.
Kim böyle yapayım da böyle bir yemek olsun demiş.
Merak iyi bir şey değil ama elden ne gelir.
Meraklıyım.
Kanal 8’de Fatih Ürek’in yaptığı bir programa konuk
olmuştum. Sahrap Soysal mutfaktaki harika aşçıydı ve bir başka konuk aşçı
vardı. Birlikte Keşkek yapmışlardı.
O zaman çok eziyetli olduğunu görmüştüm.
Peki, ilk kim yapmıştı keşkek yemeğini ve hikâyesi neydi.
Araştırınca buldum.
EXC.
CHEF
Ahmet Özdemir yazmış.
Birlikte okuyalım mı?
Tarihte
rahmetli Kara Mustafa Paşa bir süreliğine eşi ve ailesiyle koyu Marınca’ ya
gelmiştir.
Kızı
Fatma Hanım Marınca’da ciddi bir rahatsızlığa yakalanmıştır.
Rahatsızlığının
nedeni ise tamamen iştahının kapalı olması ve hiç bir şey yiyip içememesidir.
Bu
rahatsızlık 10 günlük sureyi aşınca paşayı çok ciddi bir sıkıntı sarmış,
Yakınlardaki doktor ve hekimlere derhal haber edilerek kızının rahatsızlığına
çare aranmaya başlanmıştır.
Bir kaç
günlük bir süreçte sonuç alınamayınca pasa isi daha da sıkı tutarak aradan
şaklabanları çıkarmak amacıyla demiş ki;
“Kim ki kızım Fatma’yı
sıhhatine kavuşturursa ciddi şekilde ödüllendireceğim. Ama kim ki aynı niyetle
gelir de başaramazsa ciddi şekilde cezalandıracağım.”
Tabi bu
fermanla kendisine güvenemeyen ödül peşindeki şaklabanlar aradan çıkmış ve
gerçek doktorlar köşke gelerek çalışmaya başlamışlardır.
Hatta
konunun duyulmasıyla birlikte İstanbul’da yaşayan Uzakdoğulu saray
hekimleri bile Fatma Hanımın sıhhati için buraya gelmişlerdir. Ama sonuç
nafiledir ve paşa hiddetlendikçe hiddetlenmektedir.
En son
Merzifon’un yayla köylerinde yaşayan karı koca çobanlık yapan yaşlı bir çift,
“Biz
Fatma hanıma yemek yediririz”,
Diye köşke gelmişlerdir.
Paşanın
çok fazla bir seçeneği kalmadığı için son çare çoban karı kocaya izin
vermiştir.
Dibekte
dövülerek kabuğu alınmış tane diri buğdayın içine 3 gün aç bırakılan (içinin
temizlenmesi acısından) kesilmiş dişi ördeği koyarak fırına vermişlerdir.
Tabi o
zaman böyle bir yemek var ama aş olarak biliniyor adı keşkek değil.
Pasa ve
ailesi dört gözle yemeğin pişmesini beklerken ikide bir hiddetlenen Paşa,
“Bre bu yemek nasıl yemektir.
Saatler olmuş daha pişmedi mi?”
Diye sorgularken sabaha karşı fırından alınan yemek
sıcaklığı ile tahta kaşıkla bir süre vurularak eritildikten sonra Fatma hanımın
yattığı odanın içinde kömürlü kahve mangalında tereyağı eritilmiş
acı biber salçası ile yemeğin sosu yapılmıştır. Tabi bu esnada odayı tamamen
tereyağı kokusu sarmıştır.
Tereyağı
ve acı biberli sosu yaşlı çoban Fatma hanımın dudaklarına kaşıkla sürdüğü
zaman, Fatma hanım kendine gelerek diliyle dudaklarındaki sosu yalayarak tadına
bakar ve
“Rüyam da bir yemek yedim daha
önce hiç böyle yemek yememiştim, o yemekten yemek istiyorum”.
Deyince
Paşa bir küçük çocuk edasında sevinerek havalara uçmuş.
Yaşlı
çobanda hemen buğdayın üzerine sosu dökerek Fatma hanıma yedirmeye başlamıştır.
Tabi
paşanın kızı yemeğini yiyip iyileşme belirtileri gösterince pasa ve yanındaki
yaverleri sofraya oturmuşlar ve paşa emir buyurmuş;
“Bu yemek nasıl yemektir
getirin hele bizde bir tadalım.”
Deyince hemen hizmetli cariyeler tarafından kalan aş
sofraya konmuştur.
Tabi
dört ya da beş kişiden oluşan gösterince pasa ve yaverleri birer ikişer kaşık
alınca aş biter. Paşa,
“Getirin hele biraz daha getirin nede güzelmiş bu aş”
Deyince üzülerek başka kalmadığını söylerler. Paşa bu
defa “içini çekerek
“KEŞKE biraz daha yapsaydınız.” der.
Bu arada
paşanın yardımcısı,
“Paşam yemeğin adı bundan sonra KEŞKE mi olsun?” diye sorar.
Paşada;
“Evet, bu yemeğin ismi bundan sonra KEŞKEK olsun” der ve bu konuda fermanımdır diyerek;
“Bu yemek bundan sonra KESKEK diye anıla,
isteyen sabah öğlen akşam
yiye,
bayramlarda düğünlerde
nişanlarda nikâhlarda zengin fakir demeden her hanede KEŞKEK yapıla,
Bu günden itibaren kırk gün
konağımda halka KEŞKEK dağıtıla”
Diyerek fermanın o tarihten itibaren uygulanmasını ister.
Yemeği yaparak kızını
iyileştiren çoban çifte de ödül olarak kendi köylerinde iyi bir ev, iki ayrı ahir ve istedikleri kadar küçükbaş büyük baş hayvan verile.
Diyerek
cömertliğini göstermiştir.
Şifa veren bir yemek olduğu da belliydi zaten. Uzun süre pişirilen,
dövülen, ilaveleriyle bir hayli lezzetli olan bu yemeği o gün biz konuklarda
afiyetle yemiştik.
Nazan Şara Şatana
nazanss.blogspot.com
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)