Büyük Millet Meclisi
nazanss.blogspot.com
Dünyanın
birçok ülkesinde, başkentlerindeki meclis binalarını görmüşümdür.
Nedeni
benim Türk olmamdan mı kaynaklanır, yoksa bizim meclis binamız gerçekten
muhteşem midir bilemem!
Bildiğim,
uzun Ankara yıllarımda da, şimdi misafir olarak bulunduğum esas şehrimde
gezerken de; ona bakarken farklı gördüğüm, heybetinden etkilendiğim, mimarisine
hayran olduğum, azametinden gururlandığım bir yer olması!
Gerçekten
öyle.
Buna
mutlaka isminin büyük olması da etkilidir.
Buna
mutlaka binada olan isimler etkilidir.
Buna
mutlaka oranın neresi olduğunu bilmem de etkilidir.
Bir
Cumhuriyet kadını olmamda mutlaka, Büyük Millet Meclisini gördüğüm zaman ona
uzun – uzun bakmamı gerektiriyordur.
Uzun
yıllardan onu seyrettim.
Ne
güzel bir seyirdi.
Orada
resimler çektirdim.
Oradaki
havayı uzunca kokladım.
Ankara’da
kar vardı.
Beyazlıklarda
her tarafa beyaz kır çiçekleri gibi, beyaz bulutlar gibi serpelenmişti, buda
gerçekten hoştu.
Türkiye Büyük
Millet Meclisi (TBMM),
Türkiye Cumhuriyeti'nin 23 Nisan
1920'de kurulan ve ulusal egemenliğe sahip yasama organıdır.
Türk
siyasi tarihinde parlamento
Türk siyasi tarihinde ilk parlamento Osmanlı döneminde İstanbul'da Dolmabahçe Sarayı'nda yapılan
törenle 19 Mart 1877'de açıldı.
"Meclis-i umumi" olarak adlandırılmıştı.
"Ayan meclisi" ve
"Meclis-i Mebusan" olmak üzere iki
kısımdan oluşan bu meclis, ilk oturumunu 20 Mart 1877 tarihinde Sultanahmet'teki İstanbul
Üniversitesi binasında yaptı. Kısa süren bu meclis 93
Harbi nedeniyle dağıldı.
Daha sonra yapılan ikinci genel seçimlerin
ardından 18 Aralık 1877'de yeniden açılan meclis, Kanuni Esasi'nin verdiği
yetkiyle padişah II.
Abdülhamit tarafından 14 Şubat 1878'de kapandı.
1908'de bir seçim kanunu dikkate alınarak ilk
seçim yapıldı. Seçme yaşı 25, seçilme yaşı 30 olan bu seçimlerde vergi
ödeyenler oy kullanabiliyordu.
Üç yıl sonra ise İstanbul'da ilk kez bir ara seçim yapıldı. Osmanlı
Devleti'nin I. Dünya Savaşı'ndan
yenilgiyle çıkmasından sonra bu meclis Mondros Ateşkes Anlaşması sonrasında
İstanbul'un işgali nedeniyle 20 Aralık 1918'de resmen kapandı.
TBMM'nin
kurulması
Ana madde: TBMM 1. dönem milletvekilleri listesi Mustafa Kemal Atatürk önceden beri Meclis-i Mebusan'ın İstanbul'da değil, Anadolu'da
toplanmasını istemekteydi. İşgal altındaki İstanbul'da meclisin tehlikede
olduğu savunuyordu. Atatürk'ün bu düşüncesine karşın Heyet-i
Temsiliye'nin yaptığı toplantılarda meclisin İstanbul'da
toplanması fikri ağır bastı. Meclisi Mebusan üyelerini belirlemek
için Ali Rıza Paşa hükümeti
döneminde seçimler yapıldı. Anadolu ve Rumeli
Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti üyeleri seçimlerde başarılı oldu ve Heyeti
Temsiliye, seçilen milletvekillerinin Meclis-i Mebusan'da "Müdafaa-i
Hukuk" adında bir grup oluşturmasını istemekteydi. Buna karşın Meclis-i
Mebusan'da böyle bir grup kurulamadı.
Atatürk, kendisinin Meclis-i Mebusan'ın başkanı
seçilmesini ve Anadolu'da süren hareketin yasal olarak tanınmasını istiyordu.
Ancak 18 Mart 1920'de İngiliz işgal kuvvetleri Meclis-i Mebusan'daki Heyeti
Temsiliye milletvekillerini tutukladı ve sürgüne gönderdi.
Bu tutuklamalardan sonra 18 Mart 1920'de Meclis-i
Mebusan kapandı. Atatürk, bunun üzerine Heyet-i Temsiliye'yi temsilen meclisi Ankara'da toplanmaya
çağırdı ve 21 Nisan 1920'de yayınladığı bir bildiri ile meclisin 23 Nisan
1920'de toplanacağını duyurdu.
23 Nisan Cuma günü Hacı Bayram Camii'nde kılınan Cuma
namazının ardından dualar ile meclis açıldı. Anadolu ve Rumeli
Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti ve Meclis-i
Mebusan üyelerinden oluşan 324 milletvekili ile kurulan
meclis, zorluklar nedeniyle 115 milletvekili ile açıldı.
Aynı gün gerçekleşen toplantıda meclis adının
"Türkiye Büyük Millet Meclisi"
olmasına karar verildi.
23 Nisan 1920 tarihinde, Parlamento geleneklerine
göre, en yaşlı üye olan Sinop Milletvekili
Şerif Bey (d. 1845), Başkanlık kürsüsüne çıktı ve konuşma yaparak Meclis'in ilk
toplantısını açtı.
“Bu Yüksek Meclisin en yaşlı üyesi sıfatıyla ve
Allah'ın yardımıyla milletimizin iç ve dış tam bağımsızlık içinde alın
yazısının sorumluluğunu doğrudan doğruya yüklenip, kendi kendisini yönetmeye
başladığını bütün dünyaya ilan ederek,
Büyük Millet Meclisi'ni açıyorum…”
Bu açış konuşmasında, millî egemenliğe dayalı yeni
Türk parlamentosunun adı da "Büyük Millet Meclisi" olarak konulmuştu.
Bu ad herkesçe benimsedi. Daha sonra Atatürk'ün tüm konuşmalarında yer aldığı
şekliyle ve ilk kez 8 Şubat 1921 tarihli Bakanlar Kurulu Kararnamesinde de
yazılı olarak,
"Türkiye
Büyük Millet Meclisi" (TBMM) adı kalıcılık kazandı.
TBMM, 24 Nisan 1920 günü yaptığı ikinci
toplantısında Mustafa Kemal Atatürk'ü meclis
başkanlığına seçti. Atatürk, kendi öncülüğünde kurulan TBMM'nin başkanlığını Cumhurbaşkanı seçildiği gün olan 29 Ekim 1923
tarihine kadar sürdürdü.(alıntı)
Sizlere
resmi bir yazıyı aktardım.
Gerçekten
Büyük Millet Meclisine gittiğim için mutlu oldum, gururlandım.
Bir
kez daha bu topraklarda doğduğum için Rabbim’e şükürler olsun dedim…
Nazan şara
Şatana
nazanss.blogspot.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder